در شرایطی که نوار ساحلی ایران از نظر اقتصادی و استراتژیک از اهمیت ویژه، راهبردی و ویژه ای در منطقه و به ویژه در بین همسایگان برخوردار است، اما متاسفانه بی توجهی تاریخی دولت ها به استفاده و بهره برداری از واقعیات ظرفیت شهرهای ساحلی، بنادر و حتی سواحل کشور دغدغه جدی کارشناسان، اقتصاددانان و فعالان حوزه اقتصاد دریایی است که باید به یک مطالبه مهم تبدیل شود و جنبه عملیاتی به خود بگیرد.
به گزارش سی نیوز به نقل از اختاز سرمد، از آنجایی که در ایران بنادر و شهرها ظرفیت قابل توجهی برای توسعه صنایع، گردشگری، جذب جمعیت، ایجاد اشتغال و در نهایت رونق اقتصادی دارند، اما سواحل اغلب جمعیت کمی را در خود جای می دهند و تنها یک تعداد کمی از آنها از جمله کیش، قشم و چابهار پویا و از نظر اقتصادی فعال هستند و سایر شهرها و بنادر تا حدودی توسعه نیافته باقی مانده اند.
ایجاد شهرهای ساحلی در کشور برای انتقال جمعیت به سواحل
تجربه قرن ها در ایجاد شهرها نشان داده است که تمدن ها در کنار آب ها شکل گرفته و از آنجا به سایر نقاط سرزمین گسترش یافته اند. اما امروزه این اصل مهم به فراموشی سپرده شده و کمتر از این موهبت الهی در کنار آب ها به ویژه دریاهای جنوب استفاده شده است. ایجاد شهرهای ساحلی و انتقال جمعیت به سواحل، ایجاد بازار و اشتغال از جمله مواردی است که در رونق اقتصادی نقش زیادی دارد. آبی دارد
در بخشی از سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، بر ایجاد بستری برای توزیع متوازن جمعیت و توازن منطقه ای بر اساس ظرفیت های سرزمینی و اصول استفاده از طریق تخصیص امکانات و تشویق و تسهیل سرمایه گذاری و شکوفایی تاکید شده است. مناطق کمتر برخوردار با اولویت مناطق مرزی به ویژه سواحل و جزایر جنوبی. اما ظاهراً قانون نمی تواند برای تصمیم گیران الزامی برای ایجاد شهر در سواحل دریاهای جنوب ایجاد کند. ایجاد و توسعه شهرهای ساحلی به منظور ایجاد صنایع، جذب جمعیت و ایجاد اشتغال هم اکنون مورد توجه دولت قرار گرفته است. اما رهبر این اتفاق دولت نیست که «آقایان» برای توسعه شهرهای سواحل جنوبی کشور اعلام آمادگی کنند و سرمایه دولت را در جایی که «خوب» می دانند خرج کنند.
ساختن شهری جدید در جنوب کشور از رویا تا واقعیت
پیش از این علیرضا شریفی یزدی، جامعه شناس کشورمان در گفت و گو با خبرنگار اکوتسرامد با تاکید بر اینکه در شکل گیری شهرهای ایران یکپارچه سازی زمین وجود ندارد، به خبرنگار ما گفت: اهمیت وجود آب را باید از صائبیان جست و جو کرد. ایل ساکن جنوب ایران و بخشی از عراق. وی با بیان اینکه آب برای آنها از دیرباز نماد پاکی و قداست بوده است، گفت:
وی با تاکید بر اینکه مقوله تمدن کاملا با آب گره خورده است، افزود: اما در مقایسه با گذشته و با پیشرفت تکنولوژی بشر، به جای زندگی در کنار دریا و رودخانه، آب را به جایی هدایت کرد که در آن ساکن شد و به این سمت. این تمهید، تکنیک های نوین آب را به خدمت بشر آورد، مانند انتقال آب از کوهرنگ به استان یزد. حال اینکه این رویداد چه بر سر اکوسیستم و محیط زیست این منطقه آورده است، از حوصله این بحث خارج است.
چرا شهر جدید توسط دریای جنوب ایجاد نشده است؟
وی در پاسخ به این سوال که چرا شهر جدید با استفاده از ظرفیت دریا و سواحل طولانی جنوب کشور ایجاد نمی شود، گفت: چیزی به نام توسعه زمین در کشور نداریم. این در حالی است که علیرغم ادعاهای فراوان تاکنون اقدام عملی در این زمینه برای مکان یابی و ساخت شهرها صورت نگرفته است. موضوع شهرهای جدید در ایران در حال حاضر یکی از سیاست های اصلی وزارت مسکن در کنار بهسازی و احیای بافت قدیمی شهرها به ویژه شهرهای بزرگ و توسعه بیرونی (کالبدی) شهرهای موجود است. موضوع بحث بسیاری از کارشناسان اقتصادی، جامعه شناسان، معماران و شهرسازان است.
اهمیت مکان یابی و نحوه مکان یابی شهرهای ساحلی
اگر بنا بود ساخت و ساز و گسترش شهرها نگاهی به کاربری داشته باشد، جمعیت 17 میلیون نفری تهران و بازار متراکم نبود، موضوعی بود که شریفی یزدی به آن اشاره کرد و افزود: این تراکم از نظر متراکم است. امنیت، اقتصاد، محیط زیست، بهداشت و آموزش. چیزی اشتباه است. دلایل زیادی برای توجیه عدم موفقیت شهرهای جدید ایران بیان شده است. یکی از مهم ترین عواملی که بارها در این زمینه به آن اشاره شده است، موقعیت و نحوه مکان یابی شهرهای جدید است.
وی از آمایش سرزمینی در کشورهای غربی و تفکیک شهرها بر اساس اقتصاد، سیاسی و آموزشی پرهیز کرد و خبرنگار ما گفت: در کشور ما به دلیل اینکه آمایش سرزمینی وجود ندارد، ایجاد شهر یا توسعه شهری است. به طور طبیعی تحت تأثیر آن است. البته در مناطق شمالی کشور اگر کاری انجام می شد توسط افرادی انجام می شد که ساخت و ساز را برای استفاده شخصی انجام می دادند.
عوامل بازدارنده ساخت شهر جدید در جنوب کشور
وی تاکید کرد: از سیراف تا منطقه پارسیان در جنوب کشور که بیش از 100 کیلومتر است، امروزه تحت تاثیر صنایع پتروشیمی، اسکان مردم از نظر بهره وری چندان مناسب نیست و به همین دلیل است. اینکه مسئولان در ایجاد شهرها به کاربری اراضی توجهی ندارند، نباید در جنوب کشور شهری ساخته شود. و انتظار وجود آب را داشت. با این تفاسیر و با ظرفیت های گسترده ای که در نقاط مختلف کشور وجود دارد، اگر راه برای مردم باز شود و مقررات دست و پا گیر برداشته شود، تحولات مثبتی در راستای شهرسازی در کشور حاصل می شود. تمام فعالیت های اقتصادی از جمله استقرار صنایع و جمعیت در منطقه ساحلی با عمق 60 کیلومتری پشت ساحل را می توان به عنوان اقتصاد ساحلی تعریف کرد، بیش از 80 درصد جمعیت کشورها در کنار آب هستند، اما این در ایران اینطور نیست از ایجاد صنایع بزرگ گرفته تا شهرهای پرجمعیت و کلان شهرها، همه به مرکز گرایش دارند و هیچ شهر پرجمعیتی در کنار ساحل وجود ندارد.
گزارش بازنشر: سی نیوز
منبع: https://eghtesadsaramad.ir/Newspaper/item/111323
لینک کوتاه: https://seanews.ir/46609
